Geschiedenis van het Vredeskerkje in Bergen aan Zee

Door het burgemeestersechtpaar Van Reenen-Völter werd het dorp Bergen aan Zee als een volwaardig dorp ontworpen. Uiteraard was het toerisme een belangrijke drijfveer, maar er moesten mensen kunnen wonen en leven met alles wat daarvoor nodig was. Daarom wilde het paar dat er niet alleen hotels kwamen, maar ook een school en vooral een kerk. Die laatste belangrijke wens ging in 1918 in vervulling. Toen werd het Vredeskerkje gesticht. Het zou een kerk voor iedereen worden, niet bedoeld voor een specifieke geloofsovertuiging.  Daarom nam Marie van Reenen zelf het initiatief tot deze kerkbouw en zocht zij geen verbinding met de in Bergen al aanwezige kerkgenootschappen.

Op 9 februari 1918, in het laatste jaar van de Eerste Wereldoorlog, werd de eerste steen gelegd en al op 28 juli 1918 kon het als kerk worden ingewijd.

Bijzonder in het kerkje zijn naast de sobere aankleding van het schip de gebrandschilderde ramen, de eikenhouten preekstoel en de Bijbelteksten op de lange witte muren.

De zes gebrandschilderde ramen zijn in art deco stijl ontworpen door G.F. la Croix en gerealiseerd door de Bergense glazenier Willem Bogtman. Zij bestaan uit het familiewapen van de familie Van Reenen, dat van de familie Völter, het wapen van Bergen aan Zee en dat van de gemeente Bergen. Naast de kansel zijn twee grote ramen geplaatst met een uitbundig art deco motief, de initialen ‘R’ van de familie Van Reenen en de ‘V’ van Völter en het jaartal 1918.

De preekstoel geldt als het symbool van de vredeswens van de stichteres. Opvallend zijn de drie panelen, door haar schoonzoon, baron Taets van Amerongen, ontworpen. Zij zijn gemaakt door kunstenaars van vier nationaliteiten. De Engelsman Sydney Ward sneed het frame. De Duitse Lotte Benter, de Nederlander Eduard Jacobs en de Belg Albert Termote sneden de drie panelen.

De teksten op de zuidmuur, ‘Wentel uwen weg op den Heere en vertrouw op Hem. Hij zal het maken’ en op de noordmuur, ‘En nu blijft Geloof Hoop en Liefde, deze drie, doch de meeste van deze is de Liefde’ vormen een geloofsbelijdenis van Marie van Reenen.

Behalve voor kerkdiensten werd het Vredeskerkje al snel na zijn stichting beschikbaar gesteld voor, zoals dat heette, opbouwende doelen. Dat varieerde van bijeenkomsten voor de Blavatsky-loge van de Theosofische Vereniging in Alkmaar tot muziekuitvoeringen.

Hoewel de tijden veranderd zijn is dit gebruik nog steeds aanwezig.

Het Vredeskerkje heeft de tand des tijds kunnen doorstaan en is ook ontkomen aan de grote verwoesting van Bergen aan Zee in de Tweede Wereldoorlog. Het is nog steeds een levend monument dat plaats wil bieden aan iedereen die vast of tijdelijk in Bergen aan Zee vertoeft en dat op haar eigen wijze wil bijdragen aan het verhogen van het godsdienstig, zedelijk en geestelijk leven van haar bezoekers.

Bij het 90-jarig bestaan van het kerkje in 2008 is een jubileumboek verschenen (auteurs: Bert Buizer, Ferdinand van Melle, en Frits David Zeiler), getiteld ‘Een kerkje voor allen’. Hierin wordt de geschiedenis van het kerkje uitvoerig beschreven. Het is in het kerkje verkrijgbaar.

Hieronder een introductie door MAD-bestuurslid Valti Wiebenga van Reenen, achterkleindochter van de stichters.